Kemoterapi hastası olan kanserli hastalarla aynı ev içerisinde yaşayan insanların ne kadar ciddi olduğunu çok iyi biliyoruz. Kanserli olan hastalara yönelik kemoterapi tedavisinde kullanılan ilaçlara maruz kalmaları durumunda, en başta kanser olmak üzere bir çok hastalık söz konusu olabilir. Bu hastalıklar arasında kısırlık, cilt sorunları, bazı organlarımızda toksik etkiler, bayanlarda ise adet düzensizlikleri ve saç dökülmesi gibi çok ciddi SORUNLAR meydana gelebilir.
Ayrıca, kanser tedavisi uygulanan hastaların kullandıkları ilaçları çok dikkat edilmesi gerekiyor. Kanser tedavisinde geniş ölçüde kullanılmakta olan bazı ilaçlar var arkadaşlar. Özellikle de sitotoksik ilaçlar ve tedavi sırasında kullanılan Antineoplastik İlaçlar kanser tedavisi ve kemoterapi tedavisi görmekte olan hasta yakınlarına çok büyük zararlar verebiliyor. Bunların en başında adet düzensizliği ve saç dökülmesi geliyor.
Kemoterapi nedir?
Kemoterapi dendiği zaman insanlara büyük bir korku geliyor. Aslında kemoterapi kelimesinin anlamı “ilaçla tedavi” anlamına gelmektedir. Kontrolsüz nitelik kazanan tümen hücrelerinin, büyüme ve çoğalmasını engellemek için doğal ya da yapay olarak elde edilen ilaçlar kullanılmaktadır. Kemoterapi de bir çok değişik ilaç kullanılabilir. Kemoterapi hastalarının tedavi sürecinde tek bir ilaç kullanabileceği gibi bir çok kez daha yüksek etki sağlamak için birkaç yaşıt ilaçlar kullanılabilir.
Bu ilaçların bir takım yan etkileri vardır. Kemoterapi ilaçları hangi yol ile verilirse verilsin, kan ile bütün vücuda dalarak etki gösteren ilaçlardır. Tümörlü hücrelerin bölünüp çoğalmalarını engellemek için kullanılırlar. Kemoterapi ilaçları tümörü olan hücreleri öldürürken ayrıca vücudun normal hücrelerini de etkileyebilir. Bu sebepten dolayı, genel olarak geçici olan yan etkilere neden olabilirler. Vücutta bulunan saç gibi, mide bağırsak sistemi ve kemik ili hücreleri gibi hızlı bir şekilde bölünebilen normal vücut hücreleri kemoterapiden en çok etkilenen hücrelerdir. Fakat; bu hücrelerin etkilenme düzeyi ilaçlara ve kişiye göre çok değişiklik gösterebilirler.
Kemoterapinin amacı nedir?
Kemoterapinin asıl amacı bu hastalığı vücuttan söküp atmak ve tedavi etmektir. Vücuttaki ölü hücrelerin hızlı bir şekilde vücuda yayılmasını önlemektir. Ameliyattan sonra nüks olasılığını azaltmak, ameliyat veya radyoterapi öncesi tümörü mümkün mertebe de küçültmek, radyoterapide duyarlılığı olağan safhada artırmak, Hastalığa bağlı rahatsızlıkları ve bir takım şikayetleri azaltabilmek ve yaşam kalitesini artırmak için kullanılır.
Kemoterapi uygulama öncesinde ve sonrasında ağrı hissedilir mi?
Damardan kan alma veya herhangi bir enjeksiyon uygulamasından daha fazla bir ağrı hissedilmez. Kemoterapi dendiği zaman insanlar korkuyor. Aslında böyle bir korkuya gerek yoktur. Çünkü kemoterapi uygulama sırasında ve sonrasında çok fazla ağrı hissedilmez. Hatta neredeyse Hiç ağrı hissedilmez.
Fakat; bazı durumlarda hastanelerde ilaç damar dışına sızması gibi durumlarla karşılaşılabilir. İğnenin takılı olduğu damar çevresinde bazı kızarıklıklar, şişlikler, çok ufak bir acı ya da yanma hissedebilirsiniz. Bu gibi durumlarda zaten bulunduğunuz hastanenin hemşireler ya da doktorları hemen müdahale edeceklerdir.
Kemoterapiden sonra ise bazen ilacın verildiği damarda renk koyulaşması, ufak bir ağrı ya da sertleşme meydana gelebilir. Bu son derece normal bir durumdur ve endişelenmeye gerek yoktur. Bu durum bir çok kez beklenen bir durumdur ve kemoterapi tedaviniz tamamen sona erdikten sonra zaman içerisinde azalacak ve bitecektir.
Kemoterapi tedavisi süresi ve sıklığı ne kadardır?
Kemoterapi tedavi süresi ve sıklığı hastalığa göre değişmektedir. Kemoterapi tedavisi gören kişinin kullanmış olduğu ilaçlarını dozuna ve veriliş şekline, kullanmakta olduğu ilaçlara ve vücudun bu ilaçları vermiş olduğu tepkilere dayalı olarak değişebilmektedir.
Kemoterapi ilaçları günlük, haftalık ya da aylık gibi değişik sürelerde verildiğinden dolayı bu durumu değişiyor. Kemoterapi ilaçlarının istenmeyen yan etkilerinden vücudu korumak amacıyla her tedavi iyi bir dinlenme dönemi takip etmektedir. Dinlenme dönemleri; en iyi şekilde ve en doğru şekilde değerlendirilmelidir. Yani dengeli beslenme, bulaşıcı hastalıklardan korunma gibi önlemler alınmalıdır. Bu şekilde kemoterapi tedavisi süresinde daha rahat edersiniz. Ve uygulama süresi ve sıklığı daha aza indirilmiş olur.
Kemoterapi alırken başka ilaçlar kullanılır mı?
Bir çok internet sitesinde aktarlardan alınan bir takım ilaçların kullanılabildiğine dair bilgiler vermiştir. Ancak bu çok fazla doğru değildir. Tedavi olduğunuz sırada dışarıdan ya da internet aracılığı ile görmüş olduğunuz bazı bitkisel çay ve ilaçları kullanmadan önce mutlaka doktorunuza başvurmanız gerekir.
Bazı ilaçlar kemoterapi ilaçları ile çakışmaktadır. Bu tarz ilaçlar kemoterapi ilaçları ile birbirlerinin etkisini bozabilirler. Yani kullanacağınız birtakım ilaçlar kemoterapi tedavisi için kullanmış olduğunuz ilaçların etkisini tamamen bozabilir. Aspirin, soğuk algınlığı ve müzik ilaçlarında kemoterapi ile etkilesebileceğini lütfen unutmayın. Fakat, düzenli olarak kullanmanız gereken de mecbur olduğunuz bir ilaç var ise, doktorunuza başvurarak bu ilaçları kullanabilirsiniz.
Kemoterapi tedavisi görenler cinsel ilişkiye girebilir mi?
Kemoterapi ilaçlarının bazıları kadınlarda ve erkeklerde cinsel organların fonksiyonlarını büyük bir ölçüde etkilemektedir. Hastanın kullanmış olduğu ilaca ve yaşına genel sağlık durumuna göre değişkenlik göstermektedir. Bazı hastalarda halsizlik, yorgunluk gibi durumlara bağlı cinsel istekte azalma meydana gelebilir. Doktorunuz size cinsel ilişkiye girmeniz konusunda herhangi bir uyarıda bulunmadıysa rahat bir şekilde cinsel ilişkiye girebilirsiniz.
Erkeklerde kemoterapi tedavisi ve cinsel yaşam
Erkeklerde cinsel yaşam ve kemoterapi ile ilgili çelişkiler yaşanıyor. Bununla ilgili ise;
Bazı kemoterapi ilaçları kullanılabilir. Bu ilaçlar sperm hücrelerinin sayısını, hareket yeteneğini azaltabilir veya diğer hücre anormalliklerine neden olabilir. Bunun sonucunda kalıcı veya geçici kısırlık oluşturabilir. Kısırlık erken çocuk sahibi olmasını etkiler. Fakat, cinsel ilişkide bulunma yeteneğini etkilemez. Yani erkeklerin kullanmış oldukları kemoterapi ilaçları ile cinsel hayatlarını herhangi bir zarar gelmeyecektir. Bu konuda içiniz rahat olabilir. Kemoterapi ilaçlarının kromozomlar üzerinde zararlı etkisi olması sebebinden dolayı, kemoterapi tedavisi gören hastaların özellikle erkeklerin tedavi sürecince etkin bir koruma yöntemi kullanmaları gerekiyor. Çocuk sahibi olmak isteyen erkekler bu durumu doktoruna mutlaka söylemek zorundadır. Bu gibi durumlarda sperm bankalarına başvurabilirsiniz.
Kadınlarda kemoterapi tedavisi ve cinsel yaşam
Kemoterapi tedavisi gören kadınlar ilaçları kullanmak zorunda olduklarından dolayı yumurtalıklarında bir takım hormon üretimi azalmalar meydana gelecektir. Kemoterapi alan kadınların adet düzenleri bozulur ve ilaç alırken adetten tamamen kesilebilirler.
Kemoterapi tedavisi gören kadınlar hamile kalabilir mi?
Yumurtalıklar da oluşan hasar sonucu kalıcı veya geçici bir şekilde kısırlık meydana gelebilir. Kemoterapi ilaçları nedeni ile kısır olan kadınların hamile olma özelliği tamamen yok olabilir. Fakat, bu durum kadının yaşına, almış olduğu ilaçları ve ilaçların doğusuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.
Kemoterapi tedavisi gören hastaların alması gereken besinler nelerdir?
Kemoterapi tedavisi gören hastaların hastalık süresince protein ihtiyacı her geçen gün artmaktadır. Bu sebepten dolayı vücut dokularının yenilenebilmesi, büyüme ve bağışıklık sisteminin gelişebilmesi için temel bir takım besin maddeleri bulunur. Bu besin maddelerini örnek vermem gerekirse;
Et, balık, yumurta, süt ve süt ürünleri, kuru fasülye, nohut, bezelye, mercimek, soya tüketerek bu besinleri elde edebilirsiniz.
